Zgodnie z obowiązującym wzorcem rasy flaty mogą mieć umaszczenie czarne lub wątrobiane (czekoladowe). Zdarza się jednak, iż czasem rodzą się żółte szczenięta. Mają one oczywiście prawo do metryki i rodowodu, ale nie mogą być rozmnażane, a w metryce powinny mieć adnotację „niehodowlany". Szanujący się hodowca powinien mieć świadomość, jakie szczenięta mogą urodzić się z danego krycia i wyeliminować ryzyko urodzenia się żółtych maluchów. Najprostszym sposobem jest zrobienie badania genetycznego na nosicielstwo danego koloru i nie łączenie ze sobą nosicieli genu żółtego. Doświadczeni hodowcy śledzący linie i mioty po konkretnych psach w innych hodowlach są w stanie z dużym prawdopodobieństwem określić genotyp danego psa.
W poniższym artykule postaramy się w przystępny sposób przedstawić w jaki sposób dziedziczy się kolor u flatów. Na początek trochę teorii:
- genotyp - układ genów, które można potwierdzić badaniem, warunkują wygląd zewnętrzny;
- fenotyp - najprościej można określić jako widoczne cechy zewnętrzne, w interesującym nas temacie jest to kolor sierści;
- do oznaczania koloru wykorzystujemy symbole genetyczne, które w przypadku flatów oznaczają:
* B - kolor czarny;
* b - kolor brązowy;
* E - warunkuje wystąpienie ciemnego pigmentu lub ciemnej barwy sierści;
* e - warunkuje niemożliwość wystąpienia ciemnego pigmentu lub ciemnej barwy sierści;
- geny dominujące oznaczane są dużymi literami, recesywne małymi i tak u flatów gen czarny jest genem dominującym, brązowy natomiast recesywnym
- geny dominujące ujawniają się występując już pojedynczo, natomiast recesywne działają parami;
- gen E jest genem współdziałającym z genami B i b, od jego obecności zależy możliwość ujawnienia się czarnej lub brązowej barwy sierści.
Fenotypowo czarny flat może mieć jeden z następujących genotypów:
BBEE (czysto czarny),
BbEE (czarny z genem wątrobianym),
BBEe (czarny z genem żółtym),
BbEe (czarny z genem wątrobianym i żółtym).
Fenotypowo wątrobiany flat może mieć jeden z następujących genotypów:
bbEE ( czysto wątrobiany),
bbEe (wątrobiany z genem żółtym).
Fenotypowo żółty flat może mieć jeden z następujących genotypów:
- BBee (czysty żółty z czarnym pigmentem na nosie, wokoło oczu, na faflach i poduszkach łap),
- Bbee (żółty z genem wątrobianym),
- bbee (żółty bez czarnego pigmentem na nosie, wokoło oczu, na faflach i poduszkach łap).
Ponieważ żółty flat jest niehodowlany, w tym artykule będziemy go niezależnie od genotypu przedstawiać w następujący sposób:
Poniżej przedstawimy wszystkie możliwe (dozwolone) kombinacje krzyżowań flatów o poszczególnych genotypach.
1. Skojarzenie suki i psa niosących tylko czarny gen - BBEE. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, dodatkowo każde z nich będzie niosło tylko czarny gen. Mając więc 100% pewność, że rodzice są czysto czarni, nie musimy wykonywać badań genetycznych u potomstwa.
X —>
BBEE x BBEE —> 100% BBEE
2. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto czarne - BBEE, a drugie niesie wątrobiany gen - BbEE. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, ale część z nich może nieść wątrobiany gen.
X —>
BBEE x BbEE —> 50% BBEE , 50% BbEE
3. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto czarne - BBEE, a drugie niesie żółty gen - BBEe. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, ale część z nich może nieść żółty gen.
X —>
BBEE x BBEe —> 50% BBEE , 50% BBEe
4. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto czarne - BBEE, a drugie niesie wątrobiany i żółty gen - BbEe. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, ale część z nich może nieść wątrobiany gen, część żółty gen, a część oba geny jednocześnie.
X —>
BBEE x BbEe —> 25% BBEE , 25% BbEE , 25% BBEe , 25% BbEe
5. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto czarne - BBEE, a drugie czysto wątrobiane - bbEE. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, ale wszystkie będą nieść wątrobiany gen.
X —>
BBEE x bbEE —> 100% BbEE
6. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto czarne - BBEE, a drugie wątrobiane z żółtym genem - bbEe. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta, ale wszystkie będą nieść wątrobiany gen, a część z nich również żółty gen.
X —>
BBEE x bbEe —> 50% BbEE , 50% BbEe
7. Skojarzenie suki i psa, gdy oboje są czarni z wątrobianym genem - BbEE. W takim miocie mogą urodzić się czarne i wątrobiane szczenięta. Dodatkowo część czarnych może nieść wątrobiany gen.
X —>
BbEE x BbEE —> 25% BBEE , 50% BbEE , 25% bbEE
8. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym genem - BbEE, a drugie czarne z żółtym genem - BBEe. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta. Dodatkowo część z nich może nieść wątrobiany gen, część żółty gen, a część oba jednocześnie.
X —>
BbEE x BBEe —> 25% BBEE , 25% BbEE , 25% BBEe , 25% BbEe
9. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym genem - BbEE, a drugie czarne z wątrobianym i żółtym genem - BbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne i wątrobiane szczenięta. Dodatkowo część czarnych może nieść wątrobiany gen, część żółty gen, a część oba jednocześnie. Natomiast spośród wątrobianych szczeniąt część może nieść żółty gen.
X —>
BbEE x BbEe —> 12,5% BBEE , 25% BbEE , 12,5% BBEe , 25% BbEe , 12,5% bbEE , 12,5% bbEe
10. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym genem - BbEE, a drugie czysto wątrobiane - bbEE. W takim miocie mogą urodzić się czarne i wątrobiane szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen.
X —>
BbEE x bbEE —> 50% BbEE , 50% bbEE
11. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym genem - BbEE, a drugie wątrobiane z żółtym - bbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne i wątrobiane szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen, a część z nich także żółty gen. Spośród wątrobianych szczeniąt część może nieść żółty gen.
X —>
BbEE x bbEE —> 25% BbEE , 25% BbEe , 25% bbEE , 25% bbEe
12. Skojarzenie suki i psa, gdy oboje są czarni z żółtym genem - BBEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne i żółte szczenięta. Dodatkowo część czarnych może nieść żółty gen.
X —>
BBEe x BBEe —> 25% BBEE , 50% BBEe , 25% BBee
13. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z żółtym genem - BBEe, a drugie czarne z wątrobianym i żółtym genem - BbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne i żółte szczenięta. Dodatkowo część czarnych może nieść wątrobiany gen, część żółty gen, a część oba jednocześnie.
X —>
BBEe x BbEe —> 12,5% BBEE , 12,5% BbEE , 25% BBEe , 25% BbEe , 25% (BBee + Bbee)
14. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z żółty genem - BBEe, a drugie czysto wątrobiane - bbEE. W takim miocie urodzą się tylko czarne szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen, a część z nich także żółty gen.
X —>
BBEe x bbEE —> 50% BbEE , 50% BbEe
15. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z żółtym genem - BBEe, a drugie wątrobiane z żółtym genem - bbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne i żółte szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen, a część z nich także żółty gen.
X —>
BBEe x bbEe —> 25% BbEE , 50% BbEe , 25% Bbee
16. Skojarzenie suki i psa, gdy oboje są czarni z wątrobianym i żółtym genem - BbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne, wątrobiane i żółte szczenięta. Dodatkowo część czarnych szczeniąt może nieść wątrobiany gen, część żółty gen, a część oba jednocześnie. Natomiast spośród wątrobianych szczeniąt część może nieść żółty gen.
X—>
BbEE x BbEe —> 6,25% BBEE , 12,5% BbEE , 12,5% BBEe , 25% BbEe , 6,25% bbEE , 12,5% bbEe , 25% (BBee + Bbee + bbee)
17. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym i żółtym genem - BbEe, a drugie czysto wątrobiane - bbEE. W takim miocie mogą urodzić się czarne i wątrobiane szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen, a część z nich także żółty gen. Spośród wątrobianych szczeniąt część może nieść żółty gen.
X —>
BbEe x bbEE —> 25% BbEE , 25% BbEe , 25% bbEE , 25% bbEe
18. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czarne z wątrobianym i żółtym genem - BbEe, a drugie wątrobiane z żółtym genem - bbEe. W takim miocie mogą urodzić się czarne, wątrobiane i żółte szczenięta. Dodatkowo wszystkie czarne szczenięta będą nieść wątrobiany gen, a część z nich także żółty gen. Spośród wątrobianych szczeniąt część może nieść żółty gen.
X —>
BbEe x bbEe —> 12,5% BbEE , 25% BbEe , 12,5% bbEE , 25% bbEe , 25% (Bbee + bbee)
19. Skojarzenie suki i psa, gdy oboje są czysto wątrobiani - bbEE. W takim miocie urodzą się tylko wątrobiane szczenięta, dodatkowo każde z nich będzie niosło tylko wątrobiany gen. Mając więc 100% pewność, że rodzice są czysto wątrobiani, nie musimy wykonywać badań genetycznych u potomstwa.
X —>
bbEE x bbEE —> 100% bbEE
20. Skojarzenie suki i psa, z których jedno jest czysto wątrobiane - bbEE, a drugie wątrobiane z żółtym genem - bbEe. W takim miocie urodzą się tylko wątrobiane szczenięta, a część z nich będzie nieść żółty gen.
X —>
bbEE x bbEe —> 50% bbEE , 50% bbEe
21. Skojarzenie suki i psa, gdy oboje są wątrobiani z żółtym genem - bbEe. W takim miocie mogą urodzić się wątrobiane i żółte szczenięta. Dodatkowo część wątrobianych może nieść żółty gen.
X —>
bbEe x bbEe —> 25% bbEE , 50% bbEe , 25% bbee
Należy pamiętać, iż wszystkie powyższe obliczenia (z wyjątkiem skojarzenia w pkt. 1, 5 i 19) wynikają jedynie z rachunku prawdopodobieństwa. W konkretnej sytuacji może okazać się, że szczeniąt o danym genotypie jest mniej lub więcej w miocie.
Aby zrobić badanie genetyczne na nosicielstwo danego koloru, należy udać się do weterynarza, który pobierze krew i wyśle ją do Laboklinu wraz z wypełnionym formularzem: http://www.laboklin.de/pdf/pl/genetyka/formular_pol_kolor_siersci.pdf
Katarzyna Bieniok